وسايل کاهنده قابل استفاده در توالت فرنگي
استفاده از اين وسايل، قابليت تاثيرگذاري زيادي بر حجم كل مصرف توالت دارد. در کشورهايي که استفاده از اين نوع توالت معمول است، استانداردهاي خاص توليد و استفاده از وسايل کاهنده براي اين نوع توالتها نيز اجباري است. در کشور ما نيز با توجه به معايب زياد استفاده از توالتهاي عادي، گرايش به استفاده از توالتهاي فرنگي بيش از گذشته افزایش پیدا کرده است. لذا به نظر مي رسد بررسي روشها و وسايل کاهنده مصرف در اين گونه توالتها نيز منجر به ایجاد نتايج مهمي در مقوله صرفه جويي مصرف آب کشور در آينده شود.
به طور کلي، وسايل كاهنده مصرف در توالتهاي فرنگي كه در بازار موجود مي‌باشند از تکنيکهاي زير جهت کنترل و کاهش مصرف آب بهره مي برند
کاهش حجم مخزن توالت
در گذشته استفاده از توالتهايي با حجم مخزن 21 ليتر معمول و متداول بوده است. به کارگيري اين توالتها منجر به آلوده شدن 49140 ليتر آب شيرين جهت دفع 620 ليتر مواد جامد بدن هر نفر در طول يک سال مي شود. پس از دهه 70 ميلادي، با بازنگري در طراحي اين گونه توالتها، توالتهايي با حجم 13 ليتر، با کارايي و قدرت پاک کنندگي قابل رقابت با توالتهاي 21 ليتري، به بازار عرضه شد. به اين ترتيب کاهش عظيمي در حجم آب شيرين مورد استفاده (حدود 36 درصد) و فاضلاب توليدي به وجود آمد.
استفاده از سرعت دهنده هاي آب خروجي بر کاسه توالتت
ميزان آب مورد استفاده در توالتهاي کم مصرف 13 ليتري، باز هم قابل قبول نبوده و از اوسط دهه 80، توالتهايي بسيار کم حجم با استفاده از تکنولوژيهاي جديدتر به بازار عرضه شد و به تدريج در دهه 90 به عنوان استاندارد اجباري در ساختمانهاي نوساز به کار رفت. حجم آب مورد استفاده در اين گونه توالتها برابر 6 ليتر در هر بار استفاده مي باشد. استفاده از توالتهاي بسيار کم مصرف در مقايسه توالتهاي 21 ليتري، باعث 73 درصد صرفه جويي در مصرف آب و توليد فاضلاب شده است. با فرض 6 بار استفاده روزانه از توالت براي هر فرد، مصرف روزانه هر نفر معادل 30 ليتر خواهد بود، که نه تنها تاثير زيادي در ميزان مصرف آب بر جای خواهد گذاشت، بلکه کاهش توليد فاضلاب را نیز به همراه خواهد داشت.
تکنولوژي مورد استفاده در توالتهاي بسيار کم مصرف، استفاده از فشار هواي محبوس در راندن پر فشارتر آب به درون کاسه توالت است. به اين ترتيب با استفاده از حجم کمتري از آب و با استفاده از فشار هوا می توان به همان هدف (پاکيزگي کاسه توالت) دست پیدا کرد. در اين گونه توالتها محفظه مخزن، کاملاً آب بندي شده است و با فشار محيط ارتباط ندارد. پس از هر بار استفاده از مخزن، آب از طريق شلنگ آب به درون مخزن جريان مي يابد. جريان ادامه خواهد داشت تا زماني که فشار هوا و فشار آب به تعادل برسند. به اين ترتيب هواي مخزن فشرده مي شود و در حين شستشو به جريان آب که به شکل ثقلي جريان دارد کمک خواهد نمود. البته همانگونه که ذکر شد ميزان کارايي اين گونه توالتها به فشار آب بستگي دارد.
استفاده از کاهنده هاي حجم مخزن
هر چند با به کارگيري روشهاي جديد، ميزان مصرف آب توالتها بسيار کاهش يافته است، ولي هنوز بخش عظيمي از توالتهاي مورد استفاده، توالتهاي 21و 13 ليتري مي باشند که ميزان زيادي از آب را به هدر مي دهند. لذا روشهايي جهت کاهش حجم مخزن اينگونه توالتها پيشنهاد شده است. از جمله اين روشها، استفاده از بطري پلاستيکي پرآب، استفاده از آجر و يا هر ماده حجم دهنده ديگر درون مخزن، جهت کاهش حجم مفيد مخزن مي باشد. در صورت استفاده از آجر درون مخزن بايد توجه داشت که آجر به تدريج دچار پوسيدگي مي شود و بهتر است ابتدا آنرا درون کيسه پلاستيکي قرار داد و سپس مجموعه را با هم درون مخزن توالت قرار داد. در توالتهاي 13 ليتري، استفاده از مواد حجم دهنده تقريباً 13 درصد صرفه جويي به دنبال خواهد داشت.
استفاده از مواد آب بند
يکي از راههاي کاهش حجم توالتهاي بزرگ، قرار دادن سدي پلاستيکي درون مخزن است. سد پلاستيکي قطعه اي انعطاف پذير است که مطابق شکل به بدنه مخزن تکيه داده مي شود. به اين ترتيب، سد از خروج حجم آبي که در پشت آن قرار دارد جلوگيري مي کند و باعث صرفه جويي در ميزان آب خروجي مي شود. اين سد باعث تقليل حجم مخزن به ميزان دلخواه خواهد شد. در توالتهاي 13 ليتري استفاده از آب بند منجر به 18 درصد صرفه جويي در مصرف آب می شود.
استفاده از سیفونهای دوحالته
در بعضي از انواع توالت، دو حالت براي تخليه سيفون توالت در نظر گرفته شده است. استفاده از حالت (1) منجر به تخليه نصف حجم مخزن و استفاده از حالت (2) منجر به تخليه تمام حجم مخزن خواهد شد که مصرف کننده بر اساس نوع نياز خود به استفاده از يکي از دو حالت فوق اقدام مي نمايد. حجم آب مورد استفاده در حالت (1) برابر 3 ليتر و در حالت (2) برابر 6 ليتر مي باشد. اين نوع سيفونها در تمام انواع توالت با فشار هوا و بدون فشار هوا کاربرد دارد. نکته قابل توجه در استفاده از اين گونه توالتها اين است که بايد از ابتدا نصب شوند و نمي توان توالتهاي موجود را به اين گونه توالتها تغيير داد.
بررسي ها نشان مي دهد که استفاده از اين گونه توالتها باعث 30 درصد کاهش در ميزان آب مورد استفاده مي شود.
استفاده ازسیستمهای ویژه
در مناطق با شرايط خاص، مي توان از سيستمهاي ويژه استفاده نمود. به عنوان مثال در مناطق بسيار خشک که قيمت و ارزش آب بسيار زياد مي باشد، مي‌توان از توالتهاي همراه با تصفيه استفاده نمود. در اين شرايط ميزان هدر رفت آب بسيار ناچيز (نزديک به صفر) است. شکل زير، وضعیت عمومي اين سيستم را نمايش مي دهد.
وسايل کاهنده قابل استفاده در سیفونها
اغلب سيفونهاي مورد استفاده در کشور ايران از وضعيت مشابه سيفون توالت فرنگي برخوردارند. لذا بيشتر روشهايي که در بخش قبل جهت کاهش مصرف آب در توالتهاي فرنگي بيان شد، مي‌تواند به عنوان روشهاي کاهش مصرف در سيفونها نيز مورد استفاده قرار گيرد.
در کنار وجود وسايل کاهنده توصيه هايي در مورد ضرورت تعميرات، نگهداري و نحوه استفاده از سيفونها نيز مطرح است که به نوبه خود مي تواند در کاهش حجم آب مصرفي سيفونها موثر باشد. از مهمترين موارد، بررسي وجود نشت در سيفونها است. اين کار را مي توان با گوش کردن به صداي نشت (در صورت وجود) انجام داد. جهت بررسي وجود نشت، مي توان مقداري ماده رنگي درون مخزن سيفون ريخت و پس از گذشت يک ربع، به مخزن سر زد. اگر غلظت ماده رنگي کم شده باشد، به معناي وجود نشت بوده و در غير اينصورت، نشت وجود ندارد.
موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران، در فهرست استانداردهاي مورد بررسي در يکصد و شصت و پنجمين اجلاسيه کميته ملي استاندارد مکانيک و فلز شناسي، به بررسي استانداردهاي مربوط به "مخزن جهشي آب" پرداخته است. ماخذ مورد استفاده در تهيه اين استاندارد، استاندارد BS مي باشد. هدف از تدوين اين استاندارد، ارائه مشخصات، ويژگيها و روشهاي آزمون مخزن جهشي آب با ظرفيت (9-5) ليتر، با يک مسير خروجي آب است. در اين استاندارد، مخزن مي تواند به صورت نصب بيروني و يا استتار شده در محلي مناسب (داخل ديوار با امکانات قابل دسترسي به قطعات داخلي) قرار گرفته و داراي ملحقاتي شامل مدخل خروجي از کنار و يا ته مخزن، يک شناور تنظيم حجم آب براي تنظيم سطح بالا و پايين و باز و بسته نمودن اتصالات آب ورودي مخزن، يک دستگاه تخليه آب (پمپ تخليه) جهت تامين فشار اوليه لازم براي خروج آب، اتصالات و لوله هاي لازم جهت هدايت آب انبار شده داخل مخزن و اهرمهاي انتقال نيرو محرک پمپ تخليه دستگاه باشد.
وسايل کاهنده قابل استفاده درتوالت ايراني
با توجه به نوع و شکل توالت ايراني، تغييرات خاصي را نمي توان در کاهش ميزان آب اين وسيله به وجود آورد. تنها مي‌توان به اصلاح سر شلنگ توالت پرداخت. به اين ترتيب که مي توان در توالتها جهت حصول به پاکيزگي بيشتر و زودتر، از افزايش دهنده سرعت (اسپري کننده) استفاده کرد. اين وسايل با تنگ کردن نازل باعث خروج آب با سرعت بيشتر از سطح مقطع کمتر مي شوند و لذا بر اساس سيستم توزيع آب در قطرات ريزتر طراحي شده اند. اين وسايل به گونه اي طراحي شده اند که قابل اضافه نمودن به سيستمهاي موجود نيز مي باشند. به عنوان توصيه اي اکيد، بايد توجه داشت که سر نازل شلنگ توالت به هيچ عنوان از هواده ها استفاده نشود، زيرا در اين صورت از کارايي نازل به شدت کاسته شده و نه تنها باعث صرفه جويي آب نخواهد شد، بلکه باعث افزايش مصرف و توليد بيشتر فاضلاب نيز مي گردد. هواده ها بيشتر در مواقعي که جريان به صورت عمودي و ثقلي است، به کار مي روند و کمتر جهت آب کشي و شستشوي مواد جامد مورد استفاده قرار مي گيرند. استفاده از سرعت دهنده ها باعث کاهش مصرف بين 50 تا 90 درصد در مصرف آب خواهد شد. شکل زير به نمايش اين وسيله مي پردازد.
